-
زندگی نامه حضرت محمد (ص):
نام: محمد بن عبد الله
حضرت محمد (ص) در تورات و برخى کتب آسمانى
«احمد» نامیده شده است. آمنه، دختر وهب، مادر حضرت محمد (ص) پیش از
نامگذارىِ فرزندش توسط عبدالمطلب به محمّد، وى را «احمد» نامیده بود.
کنیه حضرت محمد (ص): ابوالقاسم و ابوابراهیم.
القاب حضرت محمد (ص): رسول
اللّه، نبى اللّه، مصطفى، محمود، امین، امّى، خاتم، مزّمل، مدّثر، نذیر،
بشیر، مبین، کریم، نور، رحمت، نعمت، شاهد، مبشّر، منذر، مذکّر، یس، طه
و...
منصب حضرت محمد (ص): آخرین پیامبر الهى، بنیانگذار حکومت اسلامى و نخستین معصوم در دین مبین اسلام.
تاریخ ولادت حضرت محمد (ص):
روز جمعه، هفدهم ربیع الاول عام الفیل برابر با سال 570 میلادى (به روایت
شیعه). بیشتر علماى اهل سنّت تولد آن حضرت را روز دوشنبه دوازدهم ربیع
الاول آن سال دانسته اند.
عام الفیل،
همان سالى است که ابرهه، با چندین هزار مرد جنگى از یمن به مکه یورش آورد
تا خانه خدا (کعبه) را ویران سازد و همگان را به مذهب مسیحیت وادار سازد؛
اما او و سپاهیانش در مکه با تهاجم پرندگانى به نام ابابیل مواجه شده، به
هلاکت رسیدند و به اهداف شوم خویش نایل نیامدند. آنان چون سوار بر فیل
بودند، آن سال به سال فیل (عام الفیل) معروف گشت.
محل تولد حضرت محمد (ص): مکه معظمه، در سرزمین حجاز (عربستان سعودى کنونى).
نسب پدرى حضرت محمد (ص):
عبدالله بن عبدالمطلب (شیبة الحمد) بن هاشم (عمرو) بن عبدمناف بن قصّى بن
کلاب بن مرّة بن کعب بن لوىّ بن غالب بن فهر بن مالک بن نضر (قریش) بن
کنانة بن خزیمة بن مدرکة بن الیاس بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان.
حضرت محمد (ص)
روایت شده است که هرگاه نسب من به عدنان رسید، همان جا نگاه دارید و از آن
بالاتر نروید. اما در کتابهاى تاریخى، نسب آن حضرت تا حضرت آدم(ع) ثبت و
ضبط شده است که فاصله بین عدنان تا حضرت اسماعیل، فرزند ابراهیم خلیل
الرحمن(ع) به هفت پشت مىرسد.
مادر حضرت محمد (ص): آمنه، دختر وهب بن عبد مناف.
این بانوى جلیل القدر، در طهارت و
تقوا در میان بانوان قریشى، کم نظیر و سرآمد همگان بود. وى پس از تولد
حضرت محمّد(ص) دو سال و چهارماه و به روایتى شش سال زندگى کرد و سرانجام،
در راه بازگشت از سفرى که به همراه تنها فرزندش، حضرت محمّد(ص) و خادمهاش،
ام ایمن جهت دیدار با اقوام خویش عازم یثرب (مدینه) شده بود، در مکانى به
نام «ابواء» بدرود حیات گفت و در همان جا مدفون گشت.
و چون عبدالله، پدر حضرت محمد(ص) دو ماه
(و به روایتى هفت ماه) پیش از ولادت فرزندش از دنیا رفته بود، کفالت آن
حضرت را جدش، عبدالمطلب به عهده گرفت. نخست وى را به ثویبه (آزاد شده
ابولهب) سپرد تا وى را شیر دهد و از او نگهدارى کند؛ اما پس از مدتى وى را
به حلیمه، دختر عبدالله بن حارث سعدیه واگذار کرد. حلیمه گرچه دایه آن
حضرت بود، اما به مدت پنج سال براى وى مادرى کرد.
زندگی نامه حضرت محمد (ص)
مدت رسالت و زمامدارى حضرت محمد (ص):
از 27 رجب سال چهلم عام الفیل (610 میلادى)، که در سن چهل سالگى به رسالت
مبعوث شده بود، تا 28 صفر سال یازدهم هجرى، که رحلت فرمود، به مدت 23 سال
عهدهدار امر رسالت و نبوت بود. حضرت محمد (ص) علاوه بر رسالت، به مدت ده
سال امر زعامت و زمامدارى مسلمانان را پس از مهاجرت به مدینه طیبه بر عهده
داشت.
همسران حضرت محمد (ص):
1. خدیجه بنت خویلد.
2. سوده بنت زمعه.
3. عایشه بنت ابى بکر.
4. امّ شریک بنت دودان.
5. حفصه بنت عمر.
6. ام حبیبه بنت ابى سفیان.
7. امّ سلمه بنت عاتکه.
8. زینب بنت جحش.
9. زینب بنت خزیمه.
10. میمونه بنت حارث.
11. جویریه بنت حارث.
12. صفیّه بنت حىّ بن اخطب.
نخستین زنى که افتخار همسرى حضرت محمد (ص) را یافت، خدیجه بنت خویلد بود. حضرت محمّد(ص) پیش از رسیدن به مقام رسالت، در سن 25 سالگى با این بانوى بزرگوار ازدواج نمود.
خدیجه کبرى (س) با موقعیت و اموال خویش،
خدمات شایانى به پیامبر اکرم(ص) در اظهار رسالتش کرد. این بانوى بزرگ، از
افتخارات زنان عالم است و در ردیف بانوان قدسى، همانند مریم و آسیه، قرار
دارد. حضرت محمد (ص) به احترام خدیجه کبرى (س) تا هنگامى که وى زنده بود،
با هیچ زن دیگرى ازدواج نکرد. همو بود که دردها و رنجهاى پیامبر(ص) را، که
سران شرک و کفر متوجه آن حضرت مىکردند، تسلّى داده و او را در رسالت و
نبوتش یارى میداد.
خدیجه کبرى(س) به خاطر مقام و منزلتى
که در اسلام به دست آورده بود، مورد لطف و عنایت مخصوص پروردگار جهانیان
قرار گرفت. به همین جهت روزى جبرئیل امین به محضر پیامبر اکرم(ص) شرفیاب شد
و گفت: اى محمد! سلام خدا را به همسرت خدیجه برسان. پیامبر اکرم(ص) به
همسرش فرمود: اى خدیجه! جبرئیل امین از جانب خداوند متعال به تو سلام
مىرساند. خدیجه گفت: «اللّه السّلام و منه السّلام و على جبرئیل السّلام».
حضرت خدیجه (س) در ایام همسرى با
حضرت محمد (ص) از احترام ویژه رسول خدا(ص) برخوردار بود و پیامبر(ص) نیز
همسرى مهربان و وفادار براى او بود. آن حضرت پس از وفات خدیجه (در رمضان
سال دهم بعثت) همواره از او به نیکى یاد میکرد.
از عایشه، سومین حضرت محمد (ص)، روایت شده است:
«کانَ
رَسُولُ اللّهِ(ص) لایَکادُ یَخْرُجُ مِنَ الْبَیْتِ حَتّى یَذْکُرَ
خَدیجَةَ فَیَحْسَنُ الثَّناءِ عَلَیْها، فَذَکَرها یَوْماً مِنَ
الْاَیّامِ فَادْرَکَتْنی الْغَیْرةَ، فَقُلْتُ: هَلْ کانَتْ اِلاّ
عَجُوزاً وَقَدْ اَبْدَلَکَ اللّهُ خَیْراً مِنْها، فَغَضَبَ حَتّى
اهْتَزَّ مَقْدَمُ شَعْرِهِ مِنَ الغَضَبِ. (1)
حضرت محمد (ص) هیچگاه از خانه بیرون
نمیرفت مگر این که یادى از خدیجه مىکرد و از او به نیکى نام مىبرد. یک
روز که حضرت محمد (ص) از خدیجه (س) یاد کرده و خوبىهاى او را بیان میکرد،
غیرت زنانگى بر من غالب شد و به پیامبر(ص) گفتم: آیا او یک پیرزن بیشتر بود
و حال آن که خداوند بهتر از آن (یعنى عایشه) را به تو داده است؟ پیامبر
اکرم(ص) از این گفتار من، خشمگین شد، به طورى که موهاى جلوى سرش از شدت خشم
به حرکت درآمد.
زندگی نامه حضرت محمد (ص)
فرزندان حضرت محمد (ص):
الف) پسران ان حضرت محمد (ص):
1. قاسم. او پیش از بعثت پیامبر اکرم(ص) تولد یافت. از این رو پیامبر(ص) را ابوالقاسم نامیدند.
2. عبدالله. این کودک چون پس از بعثت به دنیا آمده بود، وى را «طیّب» و «طاهر» مىگفتند.
3. ابراهیم. او در اواخر سال هشتم هجرى متولد شد و در رجب سال دهم هجرى وفات یافت.
عبدالله و قاسم از خدیجه کبرى (س) و ابراهیم از ماریه قبطیه متولد شدند. وهرسه آنان در سنین کودکى از دنیا رفتند.
ب) دختران حضرت محمد (ص):
1. زینب (س). 2. رقیه (س). 3. ام کلثوم (س). 4. فاطمه زهرا (س).
دختران حضرت محمد (ص) همگى از حضرت
خدیجه(س) متولد شدند و تمام فرزندان رسول خدا(ص) جز فاطمه زهرا (س) پیش از
رحلت آن حضرت، از دنیا رفته بودند. تنها فرزندى که از آن حضرت در زمان
رحلتش باقى مانده بود، فاطمه زهرا(س)، آخرین دختر وى بود. این بانوى
مکرّمه، افتخار بانوان عالم، بلکه همه انسانها و مورد تقدیس و تکریم
فرشتگان عرشى است. همو است که مادر سبطین و امّ الأئمة المعصومین(ع) است.
گرچه
پیامبر اسلام(ص) به تمام خاندان مؤمن خویش علاقهمند بود، اما در میان
همسرانش بیش از همه، به خدیجه کبرى (س) و در میان فرزندانش بیش از همه، به
فاطمه زهرا (س) علاقهمند بوده و اظهار محبت و لطف میفرمود.
زندگی نامه حضرت محمد (ص)
آغاز بعثت حضرت محمد (ص):
محمد
امین ( ص ) قبل از شب 27 رجب در غار حرا به عبادت خدا و راز و نیاز با
آفریننده جهان می پرداخت و در عالم خواب رؤیاهایی می دید راستین و برابر با
عالم واقع . روح بزرگش برای پذیرش وحی - کم کم - آماده می شد .
درآن شب بزرگ جبرئیل فرشته وحی مأمور شد
آیاتی از قرآن را بر محمد ( ص ) بخواند و او را به مقام پیامبری مفتخر سازد
. سن محمد ( ص ) در این هنگام چهل سال بود . در سکوت و تنهایی و توجه خاص
به خالق یگانه جهان جبرئیل از محمد ( ص ) خواست این آیات را بخواند : "
اقرأ باسم ربک الذی خلق . خلق الانسان من علق . اقرأ وربک الاکرم . الذی
علم بالقلم . علم الانسان ما لم یعلم " . یعنی : بخوان به نام پروردگارت که
آفرید . او انسان را از خون بسته آفرید . بخوان به نام پروردگارت که گرامی
تر و بزرگتر است . خدایی که نوشتن با قلم را به بندگان آموخت . به انسان
آموخت آنچه را که نمی دانست .
زندگی نامه حضرت محمد (ص)
حضرت محمد (ص) - از آنجا که امی و درس
ناخوانده بود - گفت : من توانایی خواندن ندارم . فرشته او را سخت فشرد و
از او خواست که " لوح " را بخواند . اما همان جواب را شنید - در دفعه سوم -
محمد ( ص ) احساس کرد می تواند " لوحی " را که در دست جبرئیل است بخواند .
این آیات سرآغاز مأموریت بسیار توانفرسا و مشکلش بود .
جبرئیل مأموریت خود را انجام داد و محمد (
ص ) نیز از کوه حرا پایین آمد و به سوی خانه خدیجه رفت . سرگذشت خود را
برای همسر مهربانش باز گفت . خدیجه دانست که مأموریت بزرگ " محمد " آغاز
شده است . او را دلداری و دلگرمی داد و گفت : " بدون شک خدای مهربان بر تو
بد روا نمی دارد زیرا تو نسبت به خانواده و بستگانت مهربان هستی و به
بینوایان کمک می کنی و ستمدیدگان را یاری می نمایی " . سپس محمد ( ص ) گفت :
" مرابپوشان " خدیجه او را پوشاند .
حضرت محمد (ص) اندکی به خواب رفت . خدیجه
نزد " ورقة بن نوفل " عمو زاده اش که از دانایان عرب بود رفت ، و سرگذشت
محمد ( ص ) را به او گفت . ورقه در جواب دختر عموی خود چنین گفت : آنچه
برای محمد ( ص ) پیش آمده است آغاز پیغمبری است و " ناموس بزرگ " رسالت بر
او فرود می آید . خدیجه با دلگرمی به خانه برگشت .
معراج حضرت محمد (ص):
پیش
از هجرت به مدینه که در ماه ربیع الاول سال سیزدهم بعثت اتفاق افتاد، دو
واقعه در زندگی حضرت محمد (ص) پیش آمد که به ذکر مختصری از آن می پردازیم :
در سال دهم بعثت "معراج " پیغمبر اکرم (ص ) اتفاق افتاد و آن سفری بود که
به امر خداوند متعال و بهمراه امین وحی (جبرئیل ) و بر مرکب فضا پیمایی به
نام "براق " انجام شد.
حضرت محمد (ص) این سفر با شکوه را از خانه
ام هانی خواهر امیر المومنین علی (ع ) آغاز کرد و با همان مرکب به سوی بیت
المقدس یا مسجد اقصی روانه شد، و از بیت اللحم که زادگاه حضرت مسیح است و
منازل انبیا (ع ) دیدن فرمود.
سپس سفر آسمانی خود را آغاز نمود و از
مخلوقات آسمانی و بهشت و دوزخ بازدید به عمل آورد، و در نتیجه از رموز و
اسرار هستی و وسعت عالم خلقت و آثار قدرت بی پایان حق تعالی آگاه شد و به
"سدرة المنتهی " رفت و آنرا سراپا پوشیده از شکوه و جلال و عظمت دید. سپس
از همان راهی که آمده بود به زادگاه خود "مکه " بازگشت و از مرکب فضا
پیمای خود پیش از طلوع فجر در خانه "ام هانی " پائین آمد.
به عقیده شیعه این سفر جسمانی بوده است نه
روحانی چنانکه بعضی گفته اند. در قرآن کریم در سوره "اسرا" از این سفر با
شکوه بدین صورت یاد شده است : "منزه است خدایی که شبانگاه بنده خویش را از
مسجد الحرام تا مسجد اقصی که اطراف آن را برکت داده است سیر داد، تا
آیتهای خویش را به او نشان دهد و خدا شنوا و بیناست ". در همین سال و در
شب معراج خداوند دستور داده است که امت پیامبر خاتم (ص ) هر شبانه روز پنج
وعده نماز بخوانند و عبادت پروردگار جهان نمایند، که نماز معراج روحانی
مومن است .
اصحاب و یاران حضرت محمد (ص):
پیامبر
اسلام(ص) چه در مکّه معظمه و چه در مدینه، داراى اصحاب و یاران باوفایى
بود که برخى از آنان پیش از آن حضرت و برخى دیگر پس از ایشان از دنیا رفتند
و تعداد آنان به هزاران نفر مىرسد. در این جا به نام برخى از صحابه مشهور
آن حضرت اشاره می‌شود:
1. على بن ابىطالب(ع).
2. ابوطالب بن عبد المطلب.
3. حمزة بن عبدالمطلب.
4. جعفربن ابىطالب.
5. عباس بن عبدالمطلب.
6. عبداللّه بن عباس.
7. فضل بن عباس.
8. معاذبن جبل.
9. سلمان فارسى.
10. ابوذر غفارى (جندب بن جناده).
11. مقداد بن اسود.
12. بلال حبشى.
13. مصعب بن عمیر.
14. زبیر بن عوام.
15. سعد بن ابى وقاص.
16. ابو دجانه.
17. سهل بن حنیف.
18. سعد بن معاذ.
19. سعد بن عباده.
20. محمد بن مسلمه.
21. زید بن ارقم.
22. ابو ایوب انصارى.
23. جابر بن عبدالله انصارى.
24. حذیفة بن یمان عنسى.
25. خالد بن سعید اموى.
26. خزیمة بن ثابت انصارى.
27. زید بن حارثه.
28. عبدالله بن مسعود.
29. عمار بن یاسر.
30. قیس بن عاصم.
31. مالک بن نویره.
32. ابوبکر بن ابى قحافه.
33. عثمان بن عفان.
34. عبدالله بن رواحه.
35. عمر بن خطّاب.
36. طلحة بن عبیدالله.
37. عثمان بن مظعون.
38. ابو موسى اشعرى.
39. عاصم بن ثابت.
40. عبدالرحمن بن عوف.
41. ابوعبیده جراح.
42. ابو سلمه.
43. ارقم بن ابى ارقم.
44. قدامة بن مظعون.
45. عبدالله بن مظعون.
46. عبیدة بن حارث.
47. سعید بن زید.
48. خَبّاب بن اَرَت.
49. بریده اسلمى.
50. عثمان بن حنیف.
51. ابو هیثم تیهان.
52. ابىّ بن کعب.
تاریخ و سبب رحلت حضرت محمد (ص):
دوشنبه 28 صفر، بنا به روایت بیشتر علماى
شیعه و دوازدهم ربیع الاول بنا به قول اکثر علماى اهل سنّت، در سال یازدهم
هجرى، در سن 63 سالگى، در مدینه بر اثر زهرى که زنى یهودى به نام زینب در
جریان نبرد خیبر به آن حضرت خورانیده بود. معروف است که پیامبر اسلام(ص) در
بیمارىِ وفاتش مىفرمود: این بیمارى از آثار غذاى مسمومى است که آن زن
یهودى پس از فتح خیبر براى من آورده بود.
محل دفن حضرت محمد (ص):
مدینه مشرفه، در سرزمین حجاز (عربستان
سعودى کنونى) در همان خانهاى که وفات یافته بود. هم اکنون مرقد مطهر آن
حضرت، در مسجد النبى قرار دارد.
